Ejakülatta hiç sperm olmaması hali (azospermi) üretimde yani testisin kendisine ait bir problemden kaynaklanıyorsa bu duruma tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi veya nonobstrüktif azospermi (NOA) adını vermekteyiz. Üreme sağlığı konusunda uzman bir üroloğun değerlendirmesi sperm üretim bozukluğunun nedenleri araştırılmalıdır. Üretim bozukluğu olan erkeklerde testiste tümörü görülme sıklığı normal popülasyondaki sıklığından 16 kat daha fazladır. Ayrıca tüp bebek uygulamalarından önce genetik açıdan incelemeler başarı şanslarını değerlendirmek açısından önemlidir. Genel olarak FSH hormonunda yükseklik, testosteron seviyelerinde normal veya normalin altında değerler saptanır. Testis boyutları genellikle 8-10 mL civarında normalden küçük olduğu görülür. Ancak bazı durumlarda (patolojik olarak matürasyon arresti olan erkeklerde) FSH değerleri ve testis boyutları normal (20 mL) sınırlarda görülebilir.
Azospermik erkeklerin genel fizik muayenelerinden sonra genellikle FSH ve total testosteron seviyelerinin kanda ölçümü istenir. Ancak bazı özel durumlarda (jinekomasti, Total Testosteronun düşük çıkması) prolaktin ve LH da bakılabilir. NOA durumunda çoğunlukla kanda FSH düzeyi yükselmiştir. Buna rağmen FSH’nın yükselmediği normal seviyelerde olduğu bazı erkeklerde sperm üretim bozukluğuna rastlanabilir. Bu erkeklerde çoğunlukla normal testis boyutları ve testis içerisinde sperm üreten hücrelerin belli aşamaya ulaşıp sperm haline gelmediklerini görmekteyiz. Sperm yapımı ne kadar bozulmuşsa FSH değerinin o kadar yükseldiği düşünülür. Geçmiş yıllarda FSH’nın normal değerinin 2-3 katı kadar yükselmesinin o kişide hiç sperm bulunmayacağının bir göstergesi olabileceği öne sürülmüştür. Ancak yeni ameliyat teknikleri ile edindiğimiz tecrübelerimizle artık biliyoruz ki, FSH değeri ne kadar yüksek olursa olsun sperm bulma imkanı vardır.
Hormon eksikliğine bağlı sperm yapım bozukluğunu düşündürür ve diğer hormon tetkikleri, fizik muayene ile teşhis konulur (hipogonadotropik hipogonadizm).
Hayır. Normal FSH testisin içerisinde sperm yapımının normal olduğunu göstermez, TESE de sperm bulma açısından belirteç değildir. Bazı durumlarda biopsi ile sperm yapımının normal olup olmadığı anlaşılır.
Üretim bozukluğuna bağlı azospermi düşünülen tüm erkeklere Periferik karyotip analizi ve Y mikrodelesyon testi bakılmalıdır. Vas deferens yokluğu tespit edilmişse öncelikle eşinde (kadında) kistik fibrosis mutasyonu olup olmadığı araştırılmalıdır.
Günümüzde Y mikrodelesyonunda bazı genlerin (AZFa ve AZFb bölgelerindeki genler) tamamının kaybı durumu dışında hiçbir test veya görüntüleme yöntemi ile testiste sperm yapımı olup olmadığını göstermez. TESE operasyonu ile testis dokusunda sperm araştırılması yapılarak kesinlik kazanır.
Randevu al
